İletişim, genel bir ifade iken üslup, anlatma biçimi, söyleyiş ya da yapış biçimleri olarak eş anlamda da kullanılabilir.
Bir şeyi söylemek işin ya da oluşun gerçekleşmesi, yerine getirilmesi için kullanılacak yöntemdir. Neyi söylediğimiz değil “NASIL” söylediğimiz önemlidir.
Konu ne olursa olsun konuşacağımız konuyu kişiye göre ya da kişinin anlamlandırmasına ters etki etmeyecek hale getirerek söylememiz anlaşılma açısından daha etkili olacaktır. Bu durum, eğitim, ekonomik, sosyal statü, samimiyetimizin yakınlığı, mesleki refleks gibi etkiler de farklılık gösterir.
Beni anlamadı, dediğimiz bir çok kişi vardır. Aslında o kişi bizi gayet iyi anlar. Onu nasıl söylediğimize bakarsak söyleme yöntemimizin anlaşılmaz olduğunu görebiliriz. Bu sadece birçok ihtimalden sadece bir tanesidir.
Bir iletişim uzmanının eğitim verdiğini düşünelim. Bu örneğimizde hep aynı kişi olsun. Bu uzmanımızı birçok eğitim verecek şekilde inceleyelim :
İlk okul, ortaokul, lise ve üniversite öğrencilerine okumanın öneminden bahsetsin. Her gruba hitabeti farklı olacaktır değil mi? Ayrı ayrı zamanlarda aynı yerde olsa bile olsa eğitim verilen yere girişi bile her defasında farklı olacaktır. Iletişimi iyi bildiğini düşünebiliriz. Akıl yürütme ile kiminle nasıl konuşacağını özenle seçmesi gerekir. Burada eğitim farkı olsa da dinleyici etkisi büyük önem taşır.
İleşitim uzmanı aynı konuyu bir iş yerinde eğitim olarak verirse yöneticilere farklı, mavi yaka, beyaz yaka ve altın yaka çalışanlarına farklı bir iletişim yöntemi uygulayacaktır. Konu aynı olabilir. Ama onu nasıl anlattığı önemlidir.
Tabi adamına göre muameleden bahsetmiyorum. Kelimelerin etkili olması açısından düşündürücü ifade olarak böyle olsa nasıl olur, diyerek fikrine iyi gelecek şekilde olması iletişimin kuvvetli olacağı gibi o işin kişiye değer katarak kolayca halledilmesine imkan verir.
Arkadaş ortamımız bile samimiyetimizin ederi kadar şaka yapabiliyor, kırılma ve küsüp barışmaya tatlılıkla yapabiliyorsak hayatımızın geri kalanında da uygulamamız saygınlık açısından gereklidir. Biz saygılı olup ve üslubumuza dikkat edersek saygınlık kazanırız. Bu itibar demektir. Saygıyı hak etmek, demektir.
Genel geçer bir kural olmasınıda beklemek gerekir. Siz karşınnızdakine ne kadar mütevazi olursanız üslubunuza ne kadar dikkat ederseniz en olumlu yolu deneseniz bile bu olumsuz olabilir.
Malûm neden ekonomi… Bu aralar çok tartışma konusu oldu. Maddi sıkıntılar insaların manevi durumunu olumsuz etkileyebilir. Normal olmasını beklediğimiz tepkiler tahminimizden bile daha aşırı ve olumsuz olabilir. Çünkü özellikle iş ile ilgili bir konu iletişim kurulan kişinin üslubuna mutlaka yansır. Bu çok iddali oldu. Nedeni ise insanların, herkes değil, politik davranma eğilimidir.
İşte burada adamına göre muamele oluyor. Bu iletişim değildir. Bu düpedüz çıkardır. Siyasî bir etkinlik yapacaklarını ya da hayata bakışını bildiği kimselere karşı veya hayat standartlarına uygun konuşmak iletişim değildir. Zaten hitap edilen makam ya da kişi bunu söyleyenin sözlerinden hisseder. O yüzden doğal ve samimi bir ifade ile kiminle nasıl konuşmak gerekiyorsa ona göre hareket edilmelidir.
Biz emrederken sonuçlarını iyi değil kötü olarak ödemek dilden gelen üslup zararıdır.
HASAN AKBAL
